Op 17 mei 2022 heeft het Kabinet duidelijkheid geschapen voor iedereen die op afzienbare termijn de cv-ketel wil/moet vervangen. Vanaf 2026 zullen we niet meer een nieuwe cv-ketel kunnen aanschaffen. Met andere woorden: het wordt dan – voor zover het althans om individuele oplossingen gaat – een volledig elektrische warmtepomp, dan wel een hybride warmtepomp. Maar voor huizen die niet geschikt zijn voor een (hybride) warmtepomp kan een uitzondering worden gemaakt. Onduidelijk is nog met welke criteria dat zal worden bepaald.
De hybride warmtepomp werkt in principe hetzelfde als een airco. Hij zuigt lucht van buiten op en zet die met behulp van elektriciteit om in warme lucht voor verwarming binnen. Als de warmtepomp het door behoorlijke kou (ongeveer een buitentemperatuur vanaf 5°C en lager) niet meer aan kan, springt de cv-ketel automatisch bij. De gasketel zorgt nog altijd voor warm tapwater. Met andere woorden: voornamelijk elektriciteit en nog een beetje aardgas: dat is wat het systeem hybride maakt.
Naar schatting van TNO kan ongeveer 65% van de Nederlandse woningen overstappen op een hybride warmtepomp. De zogenaamde ´all electric´ warmtepompen werken alleen in huizen waarvan muren, dak en vloer goed geïsoleerd zijn. Maar dat is meestal (nog) niet het geval, ook niet in Nispen. De hybride warmtepomp is geschikt voor veel huizen, goedkoper in aanschaf maar minder duurzaam dan de volledig elektrische. Het onderhoud moet niet worden verwaarloosd: warmtepompen zijn veel gevoeliger apparaten dan gasketels; bij een defect zijn de kosten in het algemeen aanzienlijk hoger.
Het Kabinet mikt nu vooral op grootschalig overstappen op de hybride warmtepomp omdat zo langzamerhand wel duidelijk is dat we alleen geleidelijk, over vele jaren uitgespreid, volledig van het gas af kunnen. Het blijkt best wel moeilijk om hele wijken aardgasvrij te maken. Reden voor het huidige Kabinet om over te stappen op plan B, een minder radicale oplossing.
Met een hybride pomp gaat je huis weliswaar nog niet volledig van het gas af, maar voor het klimaat kan hij op de wat kortere termijn meer opleveren. De hybride pomp vermindert de CO₂ uitstoot van een huis met pakweg 25%. Met een volledig elektrische warmtepomp is dat ongeveer 50%. We moeten de hybride pomp dan ook zien als een tussenoplossing op weg naar volledig CO₂- en aardgasvrij in 2050. De levensduur van een warmtepomp is als die van een cv-ketel: circa 15 jaar.
Warmtepompen steeds populairder
Het aantal geïnstalleerde warmtepompen stijgt snel. Werden er in 2011 nog 9.400 stuks geïnstalleerd, in 2020 waren dat er al 62.000. Daarvan was 81% elektrisch, 13% hybride, 6% anders/onbekend. Toch is het aandeel van deze oplossing op de totale warmtevraag nog gering: per 1 januari 2019 werd altijd nog ongeveer 83% van de woningen in Nederland met aardgas verwarmd. Maar de vraag naar warmtepompen explodeert momenteel: mensen moeten soms wel maanden wachten.
Investering en subsidie
De kosten voor de aanschaf en installatie van een hybride warmtepomp liggen ongeveer tussen de €5000 en €7000 exclusief €2000 subsidie. Overigens kost een volledig elektrische warmtepomp al gauw €8000 à €10.000 exclusief €3000.
Het jaarlijks gasverbruik in de hybride oplossing daalt gemiddeld met 50% tot 60%. Daar staat tegenover dat het stroomverbruik juist stijgt. Naar schatting zal een gemiddeld huishouden zo´n 20% tot 30% op de totale energiekosten besparen, al is dat afhankelijk van het energiecontract dat iemand heeft.
Is mijn woning geschikt voor een hybride warmtepomp?
Natuurlijk is het altijd het beste om te beginnen met het zo goed mogelijk isoleren van je woning. Want of Nispen nu overstapt op een goeddeels collectieve oplossing dan wel op individuele oplossingen (met collectieve inkoop), verlies van warmte door kieren, gaten, enkel glas ed. is altijd zonde!
Wie al een goed geïsoleerde woning heeft – bij voorkeur ook met vloerverwarming – kan het beste overstappen op een volledig elektrische warmtepomp: dan ben je immers meteen klaar. De elektrische warmtepomp levert een temperatuur die lager is dan de traditionele cv-ketel, maar in een prima geïsoleerd huis is die hoge temperatuur ook niet nodig.
Overigens wordt er inmiddels hard gewerkt aan een warmtepomp die wel een hoge temperatuur kan leveren. Met een dergelijke warmtepomp zijn nauwelijks nog aanpassingen nodig in de woning. Vattenfall bevestigt dat zomer 2022 de eerste corporatiewoningen worden voorzien van zo´n nieuw type warmtepomp, terwijl die huizen slechts matig zijn geïsoleerd en niet voorzien van vloerverwarming. Het is een experiment: te zijner tijd zal blijken of deze oplossing rendeert.
Wie niet wil wachten op de volledige uitontwikkeling en commercialisering van de hoge temperatuur warmtepomp, kan overschakelen op de hybride warmtepomp.
Waar moet ik op letten bij aanschaf van een hybride warmtepomp?
Goed is om vooraf (bijvoorbeeld tweede helft van het najaar) te testen of met de huidige staat van isolatie het huis warm gestookt kan worden op een temperatuur van pakweg 50°C. Let wel: de meeste cv-ketels staan afgesteld op een aanzienlijk hogere temperatuur (meestal 70°C tot wel 90°C). Ook de radiatoren mogen niet te klein zijn, anders moet de warmtepomp twee keer zo hard werken om het huis lekker warm te krijgen.
Daarnaast moet u zich realiseren dat een (hybride) warmtepomp een buitenunit heeft die geluid produceert. Met het gewijzigde Bouwbesluit (2021) mag het geluidniveau van die unit op de erfgrens maximaal 45 dB overdag zijn, ´s nachts 40 dB. Dit geldt voor zowel bestaande als voor nieuwe woningen. Het is daarom raadzaam om dit vooraf goed uit te zoeken, c.q. af te stemmen met de buren.
De binnen-unit van de pomp is minimaal 1,00 x 0,60 x 0,40 m. Let op, dus additioneel naast de bestaande cv-ketel. Soms komt daar nog een buffervat bij, reken op diameter 60 cm, hoogte 70 cm. De buitenunit meet al gauw 1,0 x 2,0 x 1,0 m (h x b x d). Voor de positionering gelden een paar regels: het is nodig om vooraf goed na te gaan waar precies de unit geplaatst kan worden. Overigens zijn er inmiddels ook nieuwe modellen die géén buitenunit meer nodig hebben om de warmte van de buitenlucht aan te trekken. Je kunt dan volstaan met 2 gaten in je gevel.
Reflectie
In kringen van deskundigen is gemengd gereageerd op het Kabinetsbesluit inzake de hybride warmtepomp. Voor producenten en installateurs mag dan wel duidelijkheid zijn geschapen, feit is dat technologische innovaties over enige jaren al een ander beeld kunnen schetsen. Zo is het goed mogelijk dat er op afzienbare termijn alternatieven zijn die wellicht goedkoper uitpakken.
Maar meer in het algemeen, c.q. specifiek voor Nispen: de warmtepomp kan een oplossing zijn voor een individuele woning, terwijl onze aandacht in eerste instantie uitgaat naar een gezamenlijke oplossing. In een gezamenlijke actie woningen scannen, isoleren; vervolgens nagaan welke collectieve oplossingen voor Nispen in aanmerking komen. En waar een collectieve warmtevoorziening niet mogelijk/rendabel is (bijvoorbeeld in het buitengebied), in elk geval zoveel mogelijk collectief inkopen.
Het Kabinet mag dan wel een flinke stimulans hebben gegeven aan de warmtepomp, in Nispen blijven wij voorlopig nuchter en gaan wij door met onderzoeken of en zo ja hoe èn in welke mate een collectieve oplossing haalbaar is.
Bron:
- Het Financieele Dagblad, 23 april 2022
- NRC, 17 mei 2022
